"Η Θεατρική Ομάδα «Πέρα Δώθε» Παρουσιάζει τα… «Χρώματα Θανάτου» Μια παράσταση εξ’ αρχής μπασταρδεμένη…"

Την Πέμπτη 20/5/2010 στα πλαίσια του 7^ου Πανελλήνιου Φεστιβάλ Φοιτητικού Θεάτρου, η θεατρική Ομάδα «Πέρα – Δώθε» παρουσίασε στο θέατρο της ΘΕ.Σ.Π.Ι.
Αντιγράφοντας από το πρόγραμμα της παράστασης της ομάδας...

Η θεατρική ομάδα «Πέρα Δώθε» Δημιουργήθηκε πρώτη του Οκτώβρη του 2008, ύστερα από κοσμοϊστορικές αστρικές συγκυρίες…

Την πρώτη της χρονιά ανέβασε ως διασκευή το θεατρικό έργο του Ευγένιου Τριβιζά «Ο Χιονάνθρωπος και το Κορίτσι» στη Φοιτητική Εβδομάδα (Μάιος ’09) και στο Πολιτιστικό Camping Αστριτσίου στο Ηράκλειο Κρήτης (Ιούλιος 2009).

Η ομάδα ανανεώθηκε μερικώς ως προς τα μέλη και θα συνεχίσει να ανανεώνεται, με σκοπό να συνεχίσει να σας προσφέρει κάθε χρονιά τις δημιουργίες της… το μενού για φέτος περιλαμβάνει:

«Χρώματα Θανάτου»

Συρραφή – Διασκευή από τα έργα

«Το Παιχνίδι της Σφαγής» του Ε. Ιονέσκο και

«Εθνικότητά Μου, Το Χρώμα του Ανέμου» του Μ. Βίζνιεκ

Υπόθεση

Όταν ο παράλογος κόσμος του Ιονέσκο συναντά το μαγικό αλλά συνάμα ωμό ρεαλισμό του Βίζνιεκ, τότε το θέατρο χάνει τις ταυτότητές του κληρονομώντας μόνο χρώματα, χρώματα που στροβιλίζονται στον ουρανό αποκτώντας μία υπόσταση τραγική….

Μπασταρδεμένες αποχρώσεις που αποζητούν λύτρωση σε μία άβυσσο, όπου το μαύρο δεν είναι πια μαύρο και το άσπρο δεν είναι πια άσπρο, σε μια παράσταση εξ’ αρχής μπασταρμενένη…. Ένα κενό συναντά την ύπαρξη και φλερτάρει μαζί της….

Άλλωστε όταν η αρχή και το τέλος έχουν κάτι κοινό τότε το μεσοδιάστημα δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο παρά μία φλόγα. Αλλόκοτη φλόγω, πύρινη. Καύση ψυχής!

Υστερόγραφο:

Κάθετι σε αυτήν την παράσταση μπορεί να σημαίνει κάτι… μπορεί και όχι…

Τα συμπεράσματα δικά σας…

Παίζουν

Αλέξανδρος Ιντζεκώστας

Αναστασία Κατσαβέλη

Αργύρη Κοζαρή

Βαγγέλης Μακρυγιάννης

Βίκυ Γιαννακίδου

Γιάννης Διδασκάλου

Γιώτα Κατσαβέλη

Δημήτρης Μέσκος

Ελένη Κακαμπούρα

Έμιλυ Παπαδημητρίου

Ευαγγελία Αλεξάνδρου

Κατερίνα Χρυσοπούλου

Κωνσταντίνα Γιώτη

Κωνσταντίνα Παπαδάκη

Κωνσταντίνος Αλέξης

Μαίρη Τσαμουρτζή

Μαρία Τρεσιντσή

Μαριλένα Σαϊτά

Ματίνα Δρόμπαλη

Μυρτώ Ραπτοπουλου

Νατάσα Τσούνη

Παναγιώτης Στεφανίδης

Πόπη Μπαζιώτη

Ράνια Γιώτη

Στέλιος Κοντακιώτης

Φωτεινή Τερζή

Χάρης Γαβριηλίδης

Χάρης Παπαστεφάνου

Σκηνοθεσία

Γιάννης Τσιάβος

Γιάννης Διδασκάλου

Φώτα: Γιάννης Τσιάβος

Κονσόλα Ήχου: Μπάμπης Τσιμώρης

Φιλική Συμμετοχή: Ειρήνη Παντερή

Ευγένιος Ιονέσκο (1909-1994). Ο συγγραφέας που μοίρασε τη ζωή του ανάμεσα σε Ρουμανία και Γαλλία. Ο μετανάστης που ονειρεύονταν να γίνει ποιητής ενώ ο πατέρας του τον ήθελε μηχανικό. Ο συγγραφέας που άλλαξε το θέατρο όχι μόνο με τα έργα του αλλά κυρίως με τα δοκίμια που έγραψε, προκειμένου να εξηγήσει στους κριτικούς που δεν τον καταλάβαιναν την οπτική του για του θέατρο.

“Χαρακτηριστικό αυτής της σύγχυσης είναι το παράδειγμα με το έργο του «Ο Ρινόκερος» (1959) Όπως αναφέρει ο ίδιος ο Ιονέσκο «Όταν ο Ρινόκερος παρουσιάστηκε στην Γερμανία, η αυλαία άνοιξε μετά το τέλος της παράστασης 50 φορές. Την επόμενη ημέρα οι εφημερίδες έγραψαν «Ο Ιονέσκο μας δείχνει πώς γίναμε Ναζί» Αλλά στην Μόσχα, θέλησαν να ξαναγράψω το έργο και να το κάνω ξεκάθαρο ότι μιλούσε για τον ναζισμό και όχι το δικό τους είδος απολυταρχισμού. Στο Μπουένος Άιρες, το στρατιωτικό καθεστώς το εξέλαβε ως επίθεση εναντίον του Περόν. Και στην Αγγλία με κατηγόρησαν ως εκπρόσωπο της Μπουρζουαζίας.» ….

Οι χαρακτήρες του Ιονέσκο μοιάζουν με ρομπότ, συχνά σκλάβοι μιας διδακτορικής επιθυμίας κάποιου αόρατου χειραγωγού. Από την αρχή ο Σουρεαλισμός και ο Ντανταϊσμός επηρέασαν το έργο του, ειδικά το Σκληρό Θέατρο του Άντονιν Αρτώ και το μαύρο χιούμορ των André Breton, Robert Desnos, και Tristan Tzara…

«Δεν υπάρχουν εναλλακτικές, αν ο άνθρωπος δεν είναι τραγικός είναι γελοίος και επώδυνος, «καρικατούρα/comic» στην πραγματικότητα αποκαλύπτοντας το παράλογό του, κάποιος μπορείς να επιτύχει ένα είδος τραγωδίας»… «Στην πραγματικότητα πιστεύω ότι ο άνθρωπος πρέπει είτε να είναι δυστυχής (μεταφυσικώς δυστυχής) ή ηλίθιος»

«Ένα έργο τέχνης  είναι πάνω από όλα μια περιπέτεια του μυαλού»

«Κάθε τι που υπήρξε, θα υπάρξει

Κάθε τι που θα υπάρξει, υπάρχει

Κάθε τι που θα υπάρξει, υπήρξε»

«Οι ιδεολογίες μας χωρίζουν. Τα όνειρα και η αγωνία μας ενώνουν»

«Ήμουν πάντα καχύποπτος απέναντι στις συλλογικές αλήθειες»

«Μπορείς να προβλέψεις τα πράγματα μόνο αφού έχουν συμβεί»

«Μία μύτη που βλέπει αξίζει όσο 2 που φταρνίζονται»

«Η ομορφιά είναι ένα πολύτιμος ίχνος, του οποίο η αιωνιότητα μας παρουσιάζει και μας το παίρνει μακριά. Μία δήλωση της αιωνιότητας και ένα σημάδι θανάτου ταυτόχρονα»

Είναι αδύνατο να προσπαθήσω να παρουσιάσω τον Ιονέσκο ή του έργο του καθώς νοιώθω ότι μόνο σκιές υποψιάστηκα από όλα όσα προσπάθησε να πει, υπερβαίνοντας όλα όσα θεωρούσαμε δεδομένα. Όχι μόνο πάνω στην σκηνή και στα δρώμενα αλλά και στην ίδια την χρήση των λέξεων και τον σχηματισμό εικόνων. Όσες φορές προσπάθησα να τον πλησιάσω μέσα σε ομάδα, είτε ως αυτοσχεδιασμό, είτε ως θεατρικό παιχνίδι, απέτυχα. Μου πήρε χρόνια να καταλάβω ότι η κύρια αιτία του κακού ήταν ότι προσπαθούσα με όσα μέσα ο Ιονέσκο πολεμούσε να κατανοήσω αυτά που ήθελε να πει. Η ειρήνη επήλθε όταν αργότερα γνώρισα κάποιον που ο τρόπος σκέψης του υπερέβαινε τον δικό μου και μέσα από τους αυτοσχεδιασμούς, με τράβηξε στον σουρεαλισμό, πριν ακόμα οριοθετήσει έννοιες και τεχνικές.

Πηγαίνοντας στο θέατρο, προβληματισμένη για το τι θα έβλεπα στριφογύριζαν στο μυαλό μου, οι λέξεις ενός γνωστού μου σουρεαλιστή καλλιτέχνη του δρόμου…

-          Τι ζωγραφίζεις;

-          Ζωγραφίζω το ότι δεν με καταλαβαίνουν οι άνθρωποι. Ζωγραφίζω ότι εγώ δεν καταλαβαίνω τους ανθρώπους.

Πράγματα δύσκολα, που θέλει μυαλό καλοδουλεμένο και προπάντων ανοιχτό για να μπορέσει να τα επεξεργαστεί όλα αυτά. Σε μία εποχή ισοπέδωσης όπου υπάρχει μόνο ό,τι δείχνει η τηλεόραση, άνθρωποι, πόλεμοι, ιδέες…. Το να ζητάς από κάποιον να σταματήσει και 2 ώρες να σκέφτεται με τον τρόπο του και να δοκιμάσει κάτι άλλο μοιάζει τουλάχιστον με μια ελεύθερη πτώση….

Και επειδή η ομάδα (και μπράβο της) αποφάσισε ότι εφόσον αναλάμβανε αυτό το ρίσκο, μπορούσε να το πάει ακόμα παραπέρα… χρησιμοποίησε και κείμενα του Βίζνιεκ… Ποιος είναι αυτός; Για να δούμε μερικές πληροφορίες…

Ο Matei Visniec γεννήθηκε στο Radauti, στη βόρεια Ρουμανία, το 1956. Από πολύ νέος παθιάζεται με τη λογοτεχνία και διαβάζει Κάφκα, Ντοστογιέφσκι, Πόε, Λωτρεαμόν... Του αρέσουν οι σουρεαλιστές, οι ντανταϊστές, το θέατρο του παραλόγου και του γκροτέσκου, η ονειρική ποίηση, η λογοτεχνία του φανταστικού, ο μαγικός ρεαλισμός του λατινοαμερικάνικου μυθιστορήματος, κοντολογίς όλα εκτός από το σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Πηγαίνει στο Βουκουρέστι να σπουδάσει φιλοσοφία και αρχίζει τη συγγραφική του δραστηριότητα. Δημοσιεύει ποιήματα και το 1984 βραβεύεται για τη συλλογή "Ο σοφός την ώρα του τσαγιού". Αντίθετα, τα θεατρικά του έργα απαγορεύτηκαν όλα από τη λογοκρισία. Τον Σεπτέμβριο του 1987 ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου ζήτησε πολιτικό άσυλο. Από τότε ζει στη Γαλλία, εργάζεται ως δημοσιογράφος στο ραδιοφωνικό σταθμό Radio France Internationale και γράφει θεατρικά έργα στα γαλλικά.

Διαβάζοντας όλα αυτά… θα πίστευε κανείς ότι θα κατάφερνε μία ερασιτεχνική φοιτητική ομάδα, όχι μόνο χωρίς επαγγελματική καθοδήγηση αλλά χωρίς τα αυτονόητα για κάποιες άλλες ομάδες (όπως την ύπαρξη υποτυπώδους θεατρικής σκηνής για την διενέργεια προβών και παραστάσεων) να υπερβεί τον αυστηρώς δομημένο τρόπο σκέψης μας και να μας παρασύρει στο ταξίδι της μέσα σε ένα σκληρό όνειρο;  Μια ομάδα «τσιγγάνα», που γυρίζει από αμφιθέατρο σε αμφιθέατρο, δανειζόμενη σκηνές παραμονή παραστάσεων για να παρατήσει τα αφαιρετικά σκηνικά και να πάει να παίξει παρακάτω… Γιατί σημασία έχει το ταξίδι, το παραμύθι…. Και μέσα από τη  εξέλιξη του δρώμενου… έβλεπες ότι ακόμα και τα λόγια, παιγμένα ξανά και ξανά, βάζοντάς τα σε διαφορετικούς ανθρώπους στο στόμα, άλλαζαν την ιστορία. Τα ίδια πράγματα λέμε όλοι… Σημαίνει το ίδιο;

Ο σουρεαλισμός… το θέατρο του παραλόγου… ακόμα και το σκληρό και το στρατευμένο θέατρο με υπερβαίνουν. Δεν ήξερα τι να περιμένω και ήταν η παράσταση – πρό(σ)κληση του φεστιβάλ. Πηγαίνοντας στο θέατρο αντίκρισα τον ηθοποιό που έβγαλε το δρώμενο έξω από τη σκηνή, βγαίνοντας ντυμένος στα μαύρα στο φουαγιέ, σιωπηλός με αυτοκόλλητα “fragile”  & “εύθραυστον» κολλημένα στα ρούχα του, να έχει μία κολλητική ταινία με τα εν λόγω λογότυπα και να τα κόβει και αν τα κολλά στα ρούχα των θεατών, όπως και στην πόρτα εισόδου προς την σκηνή. Ξαφνιάστηκα. Με καθήλωσε. Με προβλημάτισε και σκέφτηκα… «εεεπ… εδώ είμαστε»

Μπήκα και αντίκρισα τους ΘΕΣΠΙτες με τα δικά τους αυτοκόλλητα. Κάθησα στη θέση μου και ένα ζευγάρι έκανε έρωτα πάνω στην σκηνή ενώ ένας τεράστιος Συλβέστρος έπαιρνε μάτι και αυνανιζόταν. Το κοινό πάγωσε… Καθώς εναλλάσσονταν οι σκηνές, χωρίς καμία αντίδραση από κάτω, χωρίς χειροκρότημα ανάμεσα στις εναλλαγές των ιστοριών, κάποιος από το κοινό φώναξε την αποδοκιμασία του. Η ιστορία συνέχισς…. Ο Συλβέστρος με τα μπαλόνια του που όταν τα σκάει, κάποιος στην σκηνή πεθαίνει… Και πάνω στην σκηνή να εξελίσσονται σκηνές που θα μπορούσε το καθένα να σταθεί αυτόνομα σαν μονόπρακτο, ολοκληρωμένο, άρτιο, με καταιγιστικές ερμηνείες που σε καθήλωναν. Λεπτό με το λεπτό, το κοινό γύρισε και συμμετείχε με το ολοένα και πιο δυνατό χειροκρότημά του στο δρώμενο.

Η άγνωστη ασθένεια, οι τόσοι ξένοι μα τόσο οικείοι χαρακτήρες, με λόγια που έχουμε ακούσει, ψιθυρίσει, φωνάξει. Τόσο ξένο.. και ταυτόχρονα τόσο δικό μας. Ο ρατσισμός, η τρέλα, η απομόνωση από επιλογή, ο έρωτας, το παράλογο του φόνου, ο νταβατζής και ο πληρωμένος έρωτας, ο θάνατος που δεν ξέρεις αν είναι λύτρωση ή καταδίκη. Ένας κλαυσίγελος και μία χρωματιστή απελπισία που σκάει με κρότο για να ξεχαστεί για λίγο.. μέχρι την επόμενη… μέχρι να ξεχαστεί και αυτή.. μέχρι να σβήσουν όλα… για να ξεκινήσουν και πάλι…

Η ομάδα «Πέρα Δώθε» έβαλε ένα από τα δυσκολότερα στοιχήματα του φεστιβάλ. Αν κέρδισε; Αν καταφέρεις ένα κοινό που ξεκίνησε από το φωναχτό σχόλιο «Τι μαλακίες είναι αυτές;;;;» Να χειροκροτεί επευφημώντας με μπράβο την ομάδα επί τουλάχιστον 10 λεπτά ακατάπαυστα… τότε τι είναι;

Η ομάδα ήρθε και μας ταξίδεψε… και μέσα από τον πιο διακριτικό τρόπο… δίδαξε… δίδαξε το πώς μία ομάδα που είναι δεμένη, έχει κατανοήσει το κείμενο, γιατί το παρουσιάζει, τι πρεσβεύει και πώς να είναι ενωμένη (γεγονός ιδιαίτερα δύσκολο αναλογιζόμενοι το μεγάλο αριθμό μελών και την ανυπαρξία στέγης) μπορεί να πάρει το κοινό μαζί της, απογειώνοντάς το μαζί με το έργο της παρά το ότι ήταν απογυμνωμένη από τα σκηνικά της και χωρίς τις εικόνες που δημιούργησε με την χρήση περισσότερων μέσω που δεν κατάφεραν να μεταφερθούν στο θεατράκι της ΘΕΣΠΙ. Εντούτοις κατάφερε να υπερβεί την ανυπαρξία των μέσων της (στερώντας της ακόμα και ένα αρχικά εντυπωσιακά στημένο φινάλε) και να δώσει στον θεατή να δημιουργήσει τις δικές του εικόνες στην πιο δυνατή στιγμή της κορύφωσης.

Αδικώντας ενδεχομένως κάποιους άλλους θα εκφράσω την προσωπική μου αδυναμία στην ερμηνεία της σκηνής του κύκλου με τον τουίτυ. Ήταν από τις ελάχιστες στιγμές που μου έχει κοπεί η ανάσα και μέσα στον καταιγισμό σκέψεων και συναισθημάτων που μου δημιουργούσε, πέρασε σαν αστραπή η εικόνα των ανθρώπων που δεν ήταν εκεί και θα ήθελα να τους πω.. να για αυτό το θέατρο μιλάω…. Για τη στιγμή του duente που κάνεις την υπέρβαση, γίνεσαι η ιστορία σου και ταυτόχρονα ο κάθε θεατής που είναι από κάτω… Πραγματικά συγκλονιστικό κείμενο συνοδευμένο από αντίστοιχη ερμηνεία, με τον υπόγειο σαρκασμό του Συλβέστρου που ήθελε να την σκοτώσει αλλά δεν προλάβαινε γιατί δεν έπαιρνε ανάσα, να βάλει μια τελεία, να σκάσει επιτέλους το μπαλόνι.

Η ουσία του αυτοσαρκασμού… που δεν σημαίνει ότι δεν παίρνω σοβαρά το δρώμενο… απλά επειδή το σέβομαι τόσο πολύ μπορώ να το υπερβώ και να το σαρκάσω….

Τα 2 ζευγάρια που μιλούσαν ταυτόχρονα οι άντρες λέγοντας τις ίδιες ατάκες, που στη συνέχεια μιλούσαν ταυτόχρονα 1 άντρας και 1 γυναίκα από κάθε ζευγάρι και τελικά τα ταυτόχρονα λόγια της γυναίκας που πεθαίνει και της γυναίκας που φεύγει… έθετε το ερώτημα του πόση σημασία έχουν τελικά αυτά που λέμε… ποιος τα λέει… και σε ποια στιγμή… 2 ταυτόχρονα εξελισσόμενες σκηνές… με τα ίδια λόγια να εκφράζουν διαφορετικά πραγματα… ΄

Όπως και το ζευγάρι που ο άντρας προσπαθεί να εξομολογηθεί τον έρωτά του με τον Συλβέστρο να κάνει τον μαέστρο με την μπαγκέτα του μπροστά από την παρτιτούρα του, που δεν άλλαζε σελίδα και με τον θάνατο να τους προλαβαίνει πάντα. «Ήρθα για σένα αύριο και θα ‘ρθω και χθες αν χρειαστεί» και ξανά ο θάνατος μπροστά στο ρολόι. Άψογα στημένο δρώμενο, που πέρασε στο κοινό το πνεύμα του θεάτρου του παραλόγου. Ο θάνατος ξανά και ξανά. Η μάχη με τον χρόνο σαν εναλλακτικά déjà vu. Μια ακόμα στιγμή, που δεν ξέρεις αν πρέπει να γελάσεις ή όχι…. Αλλά δεν έχει και τόση σημασία.. Καθώς στο τέλος ο θάνατος θα ‘ρθει ανεξάρτητα από την αντίδρασή σου.

Ο νταβατζής τέλος ήταν μία έκπληξη. Τόσο γκροτέσκο όσο έπρεπε, απαγγέλλοντας Μπωντλαίρ και μετρώντας τα λεφτά σαν γύφτος. Ήταν ένα σύνολο που μου έδινε την εντύπωση ότι τίποτα δεν έγινε τυχαία, τίποτα γιατί απλά έτσι στήθηκε ή έτσι βόλευε, διεκπαιραιωτικά. Κάθε τι (από το πιο μικρό, έως το μεγαλύτερο) ήταν με ακρίβεια ενταγμένο μέσα στην παράσταση. Τόσο… όσο έπρεπε για να περάσει αυτό που ήθελαν να περάσουν. Σαν ένα κόσμημα, που τοποθετείς με τσιμπιδάκι τις πολύτιμες πέτρες για να τις δέσεις σε ένα σύνολο, όπου κάθε πολύτιμος λίθος ξεχωριστά αξίζει μία περιουσία αλλά δεμένα σαν σύνολο δημιουργούν κάτι μοναδικό.

Δεν προλάβαινα να πιάσω όλες τις εικόνες, και τον υπόγειο σχολιασμό της παράστασης. Είμαι σίγουρη πως όσες φορές και αν την έβλεπα θα ανακάλυπτα καινούρια πράγματα…. Και πάντα στην τελευταία υπόκλιση οι συντελεστές θα μου έκλειναν πονηρά το μάτι….  Καθώς στο βλέμμα τους θα γυάλιζε η ατάκα του προγράμματος τους, που αντικατοπτρίζει με τον καλύτερο τρόπο το πνεύμα της παράστασης

«Κάθετι σε αυτήν την παράσταση μπορεί να σημαίνει κάτι… μπορεί και όχι… Τα συμπεράσματά δικά σας….»

Κλείνοντας τον παραληρηματικό μονόλογό μου, θα έλεγα ότι ήταν τιμή μου και προνόμιο που παρακολούθησα αυτήν την προσπάθεια. Εξαιρετική! Με όλη τη σημασία και το βάρος της λέξης!

Μια ευχή μόνο… Σύντομα να βρείτε την δική σας στέγη. Όχι απλά το δικαιούστε… αλλά το αξίζετε και με το παραπάνω! (Παρόλο που  η έλλειψη ανέδειξε την αξία σας… Η ζέστη το κάρβουνο είτε το καίει.. είτε το κάνει διαμάντι… Και εδώ έχουμε να κάνουμε με διαμάντι αδιαμφισβήτητα)

Χαμογελάστε… Η σκηνή είναι δική σας και σας περιμένει μαζί μας για το επόμενο ταξίδι….

Καλοτάξιδοι Πάντα!