ΜΥΑΝΘΟΣ (Αλέξης Γκίνης)

Ο ΜΥΑΝΘΟΣ

Ο μύανθος ή ποντικολούλουδο όπως είναι ευρύτερα γνωστός, είναι ένα μικρό λουλουδάκι με λεπτό ίσιο μίσχο και πέντε ή επτά πέταλα λευκού χρώματος. Εικάζεται πως το όνομά του το οφείλει στο σχήμα των πετάλων του που μοιάζουν με δόντια τρωκτικού.

Εξαιρετικά σπάνιο λουλούδι, φύεται σε υγρά και σκιερά μέρη. Μπορεί να το συναντήσει κανείς δίπλα σε νεκροταφεία, κάτω από γέφυρες και καμιά φορά στον ακάλυπτο χώρο πολυκατοικιών που δεν φωτίζονται πολύ από τον ήλιο. Ίσως μια άλλη εξήγηση για το όνομά του να είναι ότι ζει στα ίδια μέρη που ζουν τα τρωκτικά.

Στην αρχαιότητα πιστευόταν πως το άρωμά του είχε μαγικές ιδιότητες. Λέγεται μάλιστα πως αν κανείς έτρωγε γλυκό που είχε φτιάξει μια γυναίκα από μύανθο, δεν μπορούσε να την ξεχάσει ποτέ. Ακόμα και σήμερα σε κάποιες περιοχές της πατρίδας μας πιστεύεται πως αν μια γυναίκα δώσει μύανθο στον άντρα που την ενδιαφέρει, τότε αυτός θα γυρίσει κοντά της.

Οι αποικίες του είναι πολύ μικρές, σπάνια θα συναντήσει κανείς παραπάνω από δύο μύανθους στον ίδιο χώρο. Το συνηθέστερο είναι ένας μύανθος σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων.

Όπως όλα τα αγριολούλουδα, ο μύανθος είναι ανθεκτικός στις καιρικές συνθήκες. Έχουν βρεθεί μύανθοι σε θερμοκρασίες πολύ χαμηλές, καθώς επίσης και σε υψηλές, παρόλο που δεν αντέχει πολύ στην απευθείας έκθεση στο ηλιακό φως.

Η περίοδος αναπαραγωγής του σε αντίθεση με τα περισσότερα λουλούδια είναι το φθινόπωρο. Παρόλο που η όψη του δεν είναι εντυπωσιακή, δεν διαθέτει δηλαδή έντονα χρώματα ή μεγάλα πέταλα φαίνεται πως τα έντομα το προτιμούν. Ίσως να είναι το άρωμά του, αλλά επειδή το άρωμά του είναι ανεπαίσθητο, αυτή η άποψη ελέγχεται ως ανακριβής.

Ένα άλλο παράδοξο είναι ότι συγγενεύει με το μαύρο τριαντάφυλλο. Παρόλο που είναι τελείως διαφορετικά τόσο στην όψη όσο και στις συνήθειες, θεωρείται πως μεγάλα τμήματα του γενετικού τους κώδικα είναι τα ίδια. Κι αυτό αποτελεί ένα σοβαρό σημείο σύγκρουσης των βοτανολόγων. Υπάρχουν οι μεν που υποστηρίζουν πως η σπανιότητα και των δύο είναι αυτό που τα κάνει παρόμοια, ενώ οι άλλοι λένε πως οι ελάχιστες διαφορές που έχουν είναι τελικά τόσο έντονες ώστε να τα διαφοροποιούν πλήρως. Υπάρχει και μια τρίτη άποψη που επιχειρεί να συγκεράσει τις δύο προηγούμενες λέγοντας πως στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανένα νόημα να εξεταστούν οι διαφορές τους αφού έτσι κι αλλιώς είναι αφάνταστα δύσκολο να τα βρει κανείς ώστε να τις παρατηρήσει.

Ένα χαρακτηριστικό της ανθρώπινης ψυχολογίας είναι η σχεδόν μανιώδης αναζήτηση του σπάνιου. Αυτή η αναζήτηση σε συνδυασμό με την άλλη μεγάλη ανοησία να ταξινομούμε το καθετί, προκαλεί καμιά φορά παράλογες συμπεριφορές. Ίσως σε αυτό να οφείλεται όλο αυτό το πρόσφατο ενδιαφέρον γι αυτό το παράξενο λουλούδι. Πρέπει να αναγνωρίσουμε λοιπόν πως ο ίδιος ο μύανθος δεν ευθύνεται καθόλου γι αυτό. Και μάλιστα το πιο πιθανό είναι να μη δίνει δεκάρα για τις δικές μας διαμάχες. Πολύ μετά την απαρχή της ύπαρξής του είδε να έρχεται ο άνθρωπος, βρήκε καταφύγιο στις πόλεις μας και το πιο πιθανό είναι να συνεχίσει να υπάρχει όταν εμείς θα έχουμε φύγει.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό της ψυχολογίας μας είναι η έφεση για μάθηση. Προσπαθούμε να διδαχτούμε από το καθετί και έχουμε αναγάγει σε ύψιστο ιδανικό τη μόρφωση και τη συνακόλουθη σοφία. Ψάχνουμε το νόημα της ύπαρξης του μύανθου και προσπαθούμε να εξηγήσουμε τα χαρακτηριστικά του. Νομίζουμε πως αν ανακαλύψουμε κάποια από τα μυστικά του θα μπορέσουμε να τα χρησιμοποιήσουμε στη δική μας ζωή. Βέβαια ούτε γι αυτό ευθύνεται ο μύανθος. Κι αν μπορούσε να μιλήσει ίσως να έλεγε κάτι σαν «Ακόμα και το όνομά μου δική σας εφεύρεση είναι, θα θελα να μάθετε απλώς να συμβιώνετε μαζί μου χωρίς να προσπαθείτε να με κάνετε χίλια κομμάτια κι από όλα αυτά να επιλέγετε ένα ή δύο που σας ελκύουν περισσότερο, στο κάτω - κάτω ένα απλό λουλούδι είμαι, και μάλιστα καθόλου εντυπωσιακό. Μη μου δίνετε διαστάσεις που δεν έχω, κι αν δεν μπορείτε να με δεχτείτε όπως είμαι, σας παρακαλώ αγνοείστε με».

Αλλά να και που ο συγγραφέας σας, όντας πολύ ανθρώπινος κι αυτός, υπέπεσε στο ίδιο σφάλμα και το παράκανε κιόλας. Όχι μόνο έβαλε τον μύανθο κάτω από τους φακούς του, τον κοίταξε από δω κι από κει, τον έκοψε κομματάκια και τον μέτρησε, αλλά τον έβαλε να μιλάει κιόλας. Παρακαλώ συγχωρείστε τον.

Τι σημαίνει η σιωπηλή απάντηση του μύανθου στις ερωτήσεις του παρελθόντος; Τι ξέρει το σοφό του κεφαλάκι που εμείς αγνοούμε;

(οι κακές συνήθειες δεν κόβονται εύκολα – το χέρι πάει μόνο του).